Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Sự Phát Triển Của Hạt Điều Trong Điều Kiện Biến Đổi Khí Hậu - Nghiên Cứu Tại Bình Phước

Ph.D Student 1: Pham Van Chinh

Phamvanchinh090389.hust@gmail.com

Ph.D Student 2: Vu Thi Thu Hoa

Vuhoa1284@gmail.com

National Economics University,Hanoi,Vietnam

Kết quả nghiên cứu xác định có 6 yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hạt điều tại điểm nghiên cứu. Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, các tác động của việc quản trị đã được đề xuất để tốt cho chất lượng hạt điều trong điều kiện biến đổi khí hậu.

1. Giới thiệu

Điều là một trong những ngành Công nghiệp của Việt Nam, đứng thứ 4 trong bảng xếp hạng điều thế giới, chiếm 4% về lượng xuất khẩu và tổng doanh số xuất khẩu đạt 14.847 tấn, tương đương 128,78 triệu USD, giảm 5,08% về lượng và giảm 13,08% về doanh số so với năm 2018. Giá xuất khẩu bình quân 9,23% tương đương 8674,03 USD / tấn. Trong những năm gần đây, đã có sự sụt giảm vì những lý do khách quan.

Biến đổi khí hậu là yếu tố chính gây ra sự khác biệt trong thu hoạch điều từ năm này sang năm khác ở Brazil (Camargo, 2010) đưa ra các dự báo về biến đổi khí hậu toàn cầu, là một trong những nguyên nhân chính ảnh hưởng đáng kể đến năng suất điều ở Brazil. Biến đổi khí hậu đang gây ra rủi ro trong việc sản xuất điều, những người trồng điều và gia đình của họ trên khắp thế giới. Sự thay đổi nhiệt độ và lượng mưa, các kiểu mưa khác nhau, cũng như sự khắc nghiệt của thời tiết có thể ảnh hưởng đến chu kỳ sản xuất và ảnh hưởng tiêu cực đến sản lượng điều.

Việc phát triển một chiến lược để có thể tiếp cận và  đối phó hiệu quả với việc biến đổi khí hậu và tác động của nó trong sản xuất hạt điều,  những mối  quan hệ đối tác liên khu vực hay còn được gọi  là các sáng kiến về hạt giống trong điều kiện khí hậu khác nhau (c & c) đã được thiết lập.

Tuy nhiên, trên thế giới có nhiều sự cạnh tranh về chất lượng của hạt điều, vì vậy những người trồng điều ngày càng tăng cường tìm cách thu được hạt điều chất lượng và giảm giá thành. Có nhiều nhà nghiên cứu về điều trên thế giới như Nazneen, 2004, Davis, 1999. Albrecht và đồng nghiệp (2009), Ali, S. H. A., & Judge, E. C. (2001). Và một số nhà nghiên cứu Việt Nam: Mai Thành Trung (2011), Mai Thị Thùy Trang (2010), Lê Thanh An (2008) nghiên cứu về sự phát triển của cây điều. Mục đích nghiên cứu là phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của cây điều trước tình hình biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cũng xem xét mối quan hệ của các yếu tố và mức độ tác động của từng yếu tố đến chất lượng hạt điều do nông dân trồng. Kết quả nghiên cứu thử nghiệm này sẽ là cơ sở để các nhà quản lý và nông dân có những chính sách phù hợp nhằm nâng cao chất lượng hạt điều.

2. Phương pháp nghiên cứu

Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng qua 2 giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu sơ bộ (kỹ thuật định tính) được thực hiện bởi các nhóm kỹ thuật và phỏng vấn các chuyên gia, từ đó điều chỉnh mô hình và thang đo cho phù hợp với tình hình nghiên cứu thực tế. Công cụ đo lường sử dụng thang đo Likert 5 về sự tiếp nối của nghiên cứu với 21 biến quan sát đo lường, 6 nhân tố độc lập và 3 biến quan sát đo lường biến phụ thuộc Theo Hair with coworker(1998), số lượng quan sát tối thiểu cần thiết để phân tích nhân tố khám phá (EFA) là N = 5 * X (Các biến quan sát).

Trong nghiên cứu này, tác giả đã sử dụng quy mô quan sát lớn để đảm bảo độ tin cậy. Vì vậy, nghiên cứu chính thức của tác giả đã được thông qua với 232 cuộc khảo sát trực tiếp qua các kỹ thuật thu thập mẫu ngẫu nhiên đơn giản. Sau khi từ chối 32 biểu mẫu khảo sát không hợp lệ, thì còn lại 200 khảo sát trong phân tích.

Giả thuyết nghiên cứu:

- Thổ nhưỡng: H1 có mối quan hệ cùng chiều với chất lượng Điều.

- Khí hậu: H2 có mối quan hệ cùng chiều với chất lượng Điều.

- Phân bón: H3 có mối quan hệ cùng chiều với chất lượng Điều.

- Chăm sóc: H4 có mối quan hệ cùng chiều với chất lượng Điều.

- Khoảng cách: H5 có quan hệ cùng chiều với chất lượng Điều.

- Chọn lựa hạt giống: H6 có mối quan hệ cùng chiều với chất lượng Điều.

3. Thảo luận và kết luận

Yếu tố “phân bón” tác động mạnh nhất đến chất lượng điều, người trồng điều có thể lựa chọn phân bón phù hợp cho cây điều, không chỉ chọn ngày một ngày hai mà khi chọn phân bón, cần lên kế hoạch cụ thể cho sự phát triển của cây điều khi có trái. Và vào cuối vụ điều, phải chú ý đến việc cần  bón phân gì để điều không những ra trái to mà còn chất lượng. Và chúng ta sử dụng phân hữu cơ như phân lợn, phân trộn để bón cho đất tốt hơn.

Yếu tố “khoảng cách” là yếu tố thứ hai ảnh hưởng đến chất lượng hạt điều. Khoảng cách giữa các cây nên từ 5-10 mét. Với khoảng cách này có thể giúp bộ rễ, tán lá tránh chạm vào nhau để phát triển, thuận tiện cho việc chăm sóc. Tùy theo khí hậu và vùng đất mà cây phát triển tốt đến mức nào, nên trồng tại những vùng đất dốc để tránh xói mòn đất.

Yếu tố “Chọn lựa hạt giống” là yếu tố thứ ba. Việc chọn giống cần những nông dân có kinh nghiệm lâu năm hoặc những người được đào tạo bài bản tại các trường Đại học. Cần có va chạm thực tế thì mới chọn được cây điều phát triển mạnh và hạn chế được việc cây bị chết sau khi trồng chính thức.

Yếu tố “thổ nhưỡng” là yếu tố tác động thứ tư. Cây điều có khả năng chịu hạn tốt không kén đất, tuy nhiên đây cũng là loại cây dễ bị bệnh như nhiều loại cây ăn quả khác, dễ bị các loại vi khuẩn, nấm gây thối rễ và gây hại các bộ phận trên lá. Sau khi cày xới đất, nên phơi đất dưới nắng trong một thời giàn dài đồng thời dùng thuốc sát trùng khử trùng đất trước khi trồng là việc làm cần thiết, không thể bỏ qua.

Yếu tố “khí hậu” chịu tác động ngày càng nghiêm trọng của việc biến đổi khí hậu cộng vớu viêc mức độ chi phí đầu vào ngày càng tăng, kéo theo hệ lụy giá thành cao, lợi nhuận thấp và nguy cơ sản xuất hạt điều không bền vững nếu ngay từ đầu không có kỹ thuật canh tác thích ứng tốt với việc khí hậu thay đổi thường xuyên. Thực tế, lượng mưa không đều, tổng lượng mưa hàng năm giảm, điều kiện khí hậu khắc nghiệt trong mùa khô ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của cây điều ở Bình Phước. Ảnh hưởng rõ ràng nhât là hiện tượng mưa muộn làm cho cây điều phân hóa mầm sớm và không có năng suất cho trái. Bên cạnh đó, việc mùa khô kéo dài cũng đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng hạt điều.

Yếu tố “Chăm sóc” là yếu tố cuối cùng ảnh hưởng đến chất lượng của hạt điều. Người trồng điều và chăm điều nên làm sạch cỏ xung quanh gốc cây thường xuyên, vì nếu cỏ mọc nhiều sẽ tạo điều kiện cho sâu bệnh phát triển. Bên cạnh đó, nên trồng xen các loại cây ngắn ngày như cây họ đậu, vừa giúp tận dụng diện tích, vừa giúp đất không bị mất chất dinh dưỡng do đất bị rửa trôi.  Ngoài ra, không nên quy hoạch cây quá lớn sẽ dẫn đến tình trạng cây bị phân tán, không tập trung được chất dinh dưỡng và ánh sáng cho cây điều phát triển. Ngoài ra, việc cắt tỉa thường xuyên sẽ tạo sự thông thoáng và giúp phân bổ ánh sáng đồng đều. Bên cạnh đó, không nên cắt quá sát hoặc cắt bỏ các chồi non của cây, tránh làm bong tróc vỏ cây, nên bôi vôi vào vết cắt sâu để ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập.

Những hạn chế của nghiên cứu:

Những hạn chế của nghiên cứu là việc lựa chọn thực hiện lấy mẫu tại Bình Phước. Độ tin cậy và tính phổ cập sẽ càng cao khi mở rộng nghiên cứu vùng trồng điều ở Việt Nam với quy mô lớn hơn. Ngoài ra, phương pháp lấy mẫu cần tính đại diện cao hơn. Đây là một nghiên cứu đơn giản, tất cả các vấn đề đều được xây dựng ở quy mô định lượng dựa trên lý thuyết và các mô hình nghiên cứu trước đó nên còn hạn chế về cơ sở lý thuyết có thể có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hạt điều tốt hơn.

4. Tham khảo

1. Albrecht, M., Kuhne, Y., Weber, B. K. B., Becker, W. M., Holzhauser, T., & Lauer, I. (2009). Mối quan hệ của liên kết IgE với các peptit ngắn đối với hoạt động gây dị ứng của các chất gây dị ứng thực phẩm. Tạp chí Dị ứng và Miễn dịch học Lâm sàng, 124, 328–36.

2. Ali, S. H. A., & Judge, E. C. (2001). Chế biến hạt điều quy mô nhỏ. Sri Lanka: Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc.

3. Asero, R., Bresciani, M., Cervone, M., Minale, P., Murzilli, F., Quercia, O., Ridolo, E., Savi, E., Villalta, D., Voltolini, S. ., Amato, S., & Mistrello, G. (2014). Phân tích phản ứng của IgE đối với chất gây dị ứng hạt thông ở bệnh nhân dị ứng người Ý. Tạp chí Điều tra Dị ứng và Miễn dịch học Lâm sàng, 24, 204-6.

4. Chitta, S., Lian, B. X., Rao, R., Loh, W., Goh, A., & Chong, K. W. (2018). Dị ứng hạt điều ở trẻ em Singapore. Dị ứng Châu Á Thái Bình Dương, 8 (3), e29.

5. Clark, A. T., Anagnostou, K., & Ewan, P. W. (2007). Hạt điều gây ra các phản ứng nghiêm trọng hơn so với đậu phộng: so sánh theo trường hợp ở 141 trẻ em. Dị ứng, 62, 913-916.

6. Davoren, M., & Peake, J. (2005). Dị ứng hạt điều có liên quan đến nguy cơ sốc phản vệ cao. Lưu trữ về Bệnh ở Tuổi thơ, 90 (10), 1084–1085.

Xem thêm: Hạt điều Bình Phước - Đặc điểm, diện tích, sản lượng và vinh danh